Ja, dit is de titel van het bekende boek van Jane Austen, dat in 1811 voor het eerst werd gedrukt. En het is gelijk het onderwerp van de blog van deze week: alliteratie.
ALLITERATIE? WAT IS DAT NOU WEER?
Alliteratie, ook wel beginrijm genoemd, is een vorm van een stijlfiguur. Stijlfiguren zijn trucjes die schrijvers en sprekers gebruiken om hun tekst of boodschap wat spannender te maken. Een alliteratie is een reeks opeenvolgende woorden die beginnen met dezelfde letter. Dat ligt lekker in het gehoor.
Vroege Vogel, Jarige Job, Gekke Gerrit
Deze korte alliteraties gebruiken we ongemerkt allemaal. De langere versies zijn leuk vermaak op een borrel waar de stemming er al lekker in zit: de kat krabt de krullen van de keukentrap of Liesje leerde Lotje lopen langs de Lange Lindenlaan. Hilariteit alom.
Willy Vandersteen, de geestelijk vader van het onafscheidelijke duo Suske & Wiske, is misschien wel het opperhoofd van de alliteratie. De lange lijst met inmiddels bijna 400 titels bestaat grotendeels uit alliteraties: De Olijke Olifant, Paniek in Palermo en De Flierende Fluiter zijn zomaar wat voorbeelden.
Het wordt sowieso veel gebruikt in strips: Donald Duck, Woody Woodpecker, Mickey Mouse, Guus Geluk.
Jane Austen paste het lang, lang geleden dus ook al toe. In haar vroegste titels, geschreven vóór 1800, gebruikte zij deze stijlvorm al: Pride and Prejudice en Sense and Sensibility.
Ik ben zelf ook gek op alliteraties. Bij een eerdere werkgever konden collega Loes en ik helemaal losgaan op de slogans die hoorden bij de producten in de catalogus. We bedachten termen als Dazzling Design (vogelvoederhuisjes), Surprising Shapes (deurmatten met een speciale vorm), Handy Hooks (je raadt het al….), Brush your Boots, Stunning Shadows en ga zo nog maar even door. Wat een pret. We allitereerden er lustig op los.
WANNEER PAS JE HET TOE?
Schrijvers gebruiken het om hun zinnen tot leven te laten komen. Om je verbeelding aan het werk te zetten. Auteurs van politieke teksten zijn er ook goed in, het maakt dat de boodschap beter blijft hangen.
Kijk maar naar deze zin uit de misschien wel meest bekende toespraak uit de geschiedenis:
I have a dream that one day my four little children will live in a nation where they will not be judged by the color of their skin but by the content of their character.
Marting Luther King
De alliteratie zit hem in het laatste deel: color, content, character. En de inmiddels beruchte uitspraak van Geert Wilders: ‘Willen jullie meer of minder Marokkanen?’ (bron: Schrijfvis)
Alliteratie wordt ook veel gebruikt in de poëzie:
Kom vanavond met verhalen
hoe de oorlog is verdwenen
en herhaal ze honderd malen
alle malen zal ik wenen
uit: ‘Vrede’ – Leo Vroman (1915 – 2014)
ALLITERATIE IN RECLAME EN MARKETING
Marketing is zorgen dat je in het hoofd van de consument komt en blijft zitten. Een pakkende slogan kan daarbij helpen. Een ritme dat zich herhaalt vinden we prettig om te horen en onthouden we sneller. Veel bedrijven maken daarom gebruik van alliteraties. Deze voorbeelden kent iedereen:
Heerlijk Helder Heineken
Buiten begint bij Bever
Steeds verrassend, altijd voordelig
Today, Tomorrow, Toyota
Oorstrelend zijn ook repeterende medeklinkers in bedrijfsnamen. Kijk maar eens naar deze:
Bakker Bart
Beter Bed
Coca Cola
Dunkin’ Donuts
Heerlijk toch? Niet alleen bekt ’t lekker, het blijft ook nog eens goed hangen. Want grote kans dat iemand ‘Bart’ zegt als de ander begint met ‘bakker’.
Of ‘bed’ wanneer iemand ‘beter’ voorzet.
Korte namen, lekker in het gehoor en heel beschrijvend. Je weet direct wat ze verkopen. Maar kijk wel uit dat je niet doorslaat.
Alliteratie in een slogan, een bedrijfsnaam of tagline oké, een hele tekst is overdreven en leidt juist weer af van de kern.
Probeer een goede balans te vinden en gebruik stijlfiguren alleen als je wilt dat de boodschap duidelijk is en blijft hangen in het brein van de lezer.
De beste vind ik overigens deze:
Suus copy & content. Creatieve copywriter en content marketeer.
Een dubbele alliteratie. Die valt in de categorie ‘toepassing voor taaltalenten’;)
Wil jij ook een smeuïge slogan, een prachtige pay off of een betoverende blog? Laat het me weten!
Heel leuk stukje! Goed geschreven.